Komentarz do wytycznej nr 5 KE

Komentarz do wytycznej nr 5 KE określającej zasady wystawiania

zaświadczeń działalności kierowców zgodnie z treścią art. 11 ust. 3 i art. 13

dyrektywy 2006/22/WE

PRAWO SOCJALNE W TRANSPORCIE DROGOWYM

ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 561/2006, DYREKTYWA 2006/22/WE, ROZPORZĄDZENIE

(EWG) NR 3821/85

GN 5 – przyjęta w grudniu 2007, opublikowana w lutym 2008, zmodyfikowana w

grudniu 2009;

WYTYCZNA 5 – I

Kwestia: Formularz dotyczący świadectwa działalności ustanowiony decyzją Komisji z dnia 12 kwietnia 2007 r.

Artykuł: art. 11 ust. 3 dyrektywy 2006/22/WE

Podejście, jakie należy zastosować:

Świadectwo obejmuje niektóre rodzaje działalności prowadzonej w okresie określonym w art. 15 ust. 7 lit. a) rozporządzenia (EWG) nr 3821/85, tj.:

• bieżący dzień i poprzednie 28 dni (od dnia 1 stycznia 2008 r.)

Świadectwo może być stosowane wyłącznie w przypadku gdy kierowca:

• przebywał na zwolnieniu chorobowym

• przebywał na urlopie wypoczynkowym w ramach urlopu rocznego zgodnie z ustawodawstwem państwa członkowskiego, w którym przedsiębiorstwo posiada siedzibę

• prowadził pojazd wyłączony z zakresu stosowania rozporządzenia (WE) nr 561/2006 lub AETR

Państwa członkowskie nie mają obowiązku wprowadzenia wymogu stosowania formularza, lecz jeśli dane państwo członkowskie wymaga, by formularz był stosowany w przypadkach w nim przewidzianych, za obowiązujący do tego celu musi uznać omawiany formularz standardowy. Państwa członkowskie mogą ustanowić obowiązek stosowania formularza na swoim terytorium i stosować ten wymóg wobec wszystkich kierowców, których to dotyczy. Jednak jeśli z zapisów tachografu wynika, że prowadzony pojazd był wyłączony z zakresu rozporządzenia (WE) nr 561/2006 lub AETR, w odniesieniu do tego okresu nie jest wymagane stosowanie formularza.

Elektroniczny i przeznaczony do druku formularz w formie elektronicznej oraz informacje dotyczące państw członkowskich, które wprowadziły obowiązek stosowania formularza, znajdują się na stronie:

http://ec.europa.eu/transport/road/policy/social_provision/social_form_en.htm

Formularz jest akceptowany w całej UE i w dowolnym języku urzędowym UE.

Standardowa postać formularza ułatwia jego zrozumienie, ponieważ zawiera ponumerowane, ustalone pola, które należy wypełnić.

Wszystkie pola formularza należy wypełniać maszynowo. Aby formularz był uznany za ważny, musi być podpisany zarówno przez przedstawiciela przedsiębiorstwa, jak i przez kierowcę. W przypadku kierowców pracujących na własny rachunek, kierowca składa podpis na formularzu raz jako przedstawiciel przedsiębiorstwa, a drugi raz jako kierowca. Tylko oryginał opatrzony podpisami jest ważny. Treści formularza nie można zmieniać. Formularza nie można podpisywać przed jego wypełnieniem, ani zmieniać przy pomocy wpisów odręcznych. Formularz w postaci faksu może być zaakceptowany wyłącznie w wyjątkowych okolicznościach oraz jeśli jest to prawnie możliwe stosownie do przepisów krajowych.

Formularz może być drukowany na papierze opatrzonym logo przedsiębiorstwa i jego danymi teleadresowymi, jednak pola zawierające informacje dotyczące przedsiębiorstwa, także muszą być wypełnione.

Jeśli kierowca, będąc w trasie, nie prowadzi pojazdu np. z powodu choroby lub awarii pojazdu, formularz nie może być zastosowany, zaś organy kontrolne mogą wymagać innego dowodu uzasadniającego brak aktywności.

Świadectwo obejmuje jedynie rodzaje działalności w nim zawarte. Formularz nie może być stosowany w odniesieniu do innych rodzajów działalności.

Należy zauważyć, że stosowanie formularza nie zastępuje obowiązku rejestrowania działalności, jak określono w art. 6 ust. 5 rozporządzenia (WE) nr 561/2006 i w art. 15 rozporządzenia (EWG) nr 3821/85.

PRAWO SOCJALNE W TRANSPORCIE DROGOWYM

ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 561/2006, DYREKTYWA 2006/22/WE, ROZPORZĄDZENIE

(EWG) NR 3821/85

GN 5 – przyjęta w grudniu 2007, opublikowana w lutym 2008, zmodyfikowana w

grudniu 2009;

WYTYCZNA NR 5 – II

Kwestia: Formularz zaświadczenia o działalności ustanowiony decyzją Komisji (2009/959/UE) z dnia 14 grudnia 2009 r. zmieniającą decyzję 2007/230/WE w sprawie formularza dotyczącego przepisów socjalnych odnoszących się do działalności w transporcie drogowym.

Artykuły: art. 11 ust. 3 i art. 13 dyrektywy 2006/22/WE.

Podejście, jakie należy zastosować: Formularz zaświadczenia nie jest wymagany w przypadkach, gdy rejestracja działalności możliwa jest za pomocą tachografu.

Podstawowym źródłem informacji w czasie kontroli drogowej są zapisy tachografu, a brak takich zapisów może zostać usprawiedliwiony świadectwem jedynie w przypadku, gdy zapisy tachografu, w tym wpisy odręczne, nie były możliwe z przyczyn obiektywnych. W każdym przypadku kompletny zestaw zapisów tachografu, w razie konieczności uzupełniony formularzem, jest uznawany za wystarczający dowód potwierdzający zgodność z wymogami rozporządzenia (WE) nr 561/2006 lub AETR, chyba że istnieje uzasadnione podejrzenie braku zgodności.

Zaświadczenie obejmuje niektóre rodzaje działalności prowadzonej w okresie określonym w art. 15 ust. 7 lit. a) rozporządzenia (EWG) nr 3821/85, a mianowicie bieżący dzień i poprzednich 28 dni. Zaświadczenie może być stosowane w przypadku gdy kierowca:

• przebywał na zwolnieniu chorobowym,

• przebywał na urlopie wypoczynkowym w ramach urlopu rocznego zgodnie z ustawodawstwem państwa członkowskiego, w którym przedsiębiorstwo posiada siedzibę,

• miał czas wolny od pracy lub odpoczywał,

• prowadził pojazd wyłączony z zakresu stosowania rozporządzenia (WE) nr 561/2006 lub AETR,

• wykonywał pracę inną niż prowadzenie pojazdu,

• pozostawał w gotowości,

oraz w przypadkach braku możliwości zarejestrowania tych rodzajów działalności przez urządzenia rejestrujące.

Pole „czas wolny od pracy lub odpoczynek” może być wykorzystane w sytuacji, gdy kierowca nie prowadził pojazdu, nie wykonywał innej pracy lub nie był dyspozycyjny, nie był na zwolnieniu chorobowym lub na urlopie wypoczynkowym, w tym na przykład w przypadkach częściowego bezrobocia, strajków lub blokad.

Państwa członkowskie nie mają obowiązku wprowadzenia wymogu stosowania formularza w razie braku zapisów tachografu, lecz jeśli formularz jest wymagany, omawiany formularz standardowy musi zostać uznany za ważny. Nie jest jednak wymagany żaden formularz dotyczący zwykłych dziennych i tygodniowych okresów odpoczynku.

Przeznaczony do druku formularz w postaci elektronicznej oraz informacje dotyczące państw członkowskich, które uznają wyłącznie ten formularz, znajdują się na stronie:

http://ec.europa.eu/transport/road/policy/social_provision/social_form_en.htm.

Formularz jest uznawany w całej UE i w dowolnym języku urzędowym UE.

Standardowa postać formularza ułatwia jego zrozumienie, gdyż składa się on z szeregu ponumerowanych pól do wypełnienia. W transporcie AETR zaleca się stosowanie formularza Europejskiej Komisji Gospodarczej Narodów Zjednoczonych (dostępnego na stronie internetowej http://www.unece.org/trans/main/sc1/sc1.html).

Wszystkie pola formularza należy wypełniać na komputerze. Formularz jest ważny po podpisaniu przez przedstawiciela przedsiębiorstwa i kierowcę przed rozpoczęciem podróży. W przypadku kierowców pracujących na własny rachunek składają oni podpis na formularzu raz jako przedstawiciel przedsiębiorstwa, a drugi raz jako kierowca.

Tylko oryginał opatrzony podpisami jest ważny. Treści formularza nie można zmieniać. Formularza nie można podpisywać przed jego wypełnieniem ani zmieniać przy pomocy wpisów odręcznych.

Dopuszczalny jest formularz w postaci faksu lub w postaci cyfrowej, jeśli jest to możliwe z prawnego punktu widzenia zgodnie z przepisami krajowymi.

Formularz może być drukowany na papierze opatrzonym logo przedsiębiorstwa i danymi teleadresowymi, należy jednak wypełnić także odpowiednie pola dotyczące tych samych informacji na temat przedsiębiorstwa.

Komentarz do wytycznej nr 5 KE – II

PRAWO SOCJALNE W TRANSPORCIE DROGOWYM

Rozporządzenie (WE) nr 561/2006, dyrektywa 2006/22/WE, rozporządzenie

(EWG) nr 3821/85

Wytyczna nr 5 (GN 5) wersja druga, przyjęta została w grudniu 2007, a opublikowana na stronie EUROPA (we wszystkich językach roboczych UE) w lutym 2009.

Z tytułu wynika, iż jej zakres odnosi się do wybranych treści rozporządzenia 561/2006 WE (określającego zasady okresów prowadzenia, przerw i odpoczynków, a także stanowiące wspólnotowe źródło prawa pracy) oraz do rozporządzenia 3821/85 EWG, określającego zasady dokumentowania aktywności lub braku aktywności kierowców, a w pewnym zakresie także środków transportowych. Wytyczna odwołuje się także do treści dyrektywy 2006/22/WE, ponieważ jest do źródłowy akt prawny kształtujący zasady realizacji kontroli transportu drogowego w Unii Europejskiej.

Ma to bezpośredni związek z „kwestią” poruszoną w wytycznej nr 5 jaką jest formularz zaświadczenia o działalności ustanowiony decyzją Komisji (2009/959/UE) z dnia 14 grudnia 2009 r. zmieniającą decyzję 2007/230/WE w sprawie formularza dotyczącego przepisów socjalnych odnoszących się do działalności w transporcie drogowym o którym mowa w art. 11 ust. 3 i art. 13 dyrektywy 2006/22/WE.

Komisja Europejska określiła, że „formularz zaświadczenia nie jest wymagany w przypadkach, gdy rejestracja działalności możliwa jest za pomocą tachografu”.

Ponadto, „podstawowym źródłem informacji w czasie kontroli drogowej są zapisy tachografu, a brak takich zapisów może zostać usprawiedliwiony świadectwem jedynie w przypadku, gdy zapisy tachografu, w tym wpisy odręczne, nie były możliwe z przyczyn obiektywnych”.

W każdym przypadku kompletny zestaw zapisów tachografu, w razie konieczności uzupełniony formularzem, jest uznawany za wystarczający dowód potwierdzający zgodność z wymogami rozporządzenia (WE) nr 561/2006 lub AETR, chyba że istnieje uzasadnione podejrzenie braku zgodności.

To podstawowa i wręcz kluczowa zmiana w procedurze zastosowania formularza.

Wytyczna nr 5 – II określa, że podstawowym źródłem informacji w czasie kontroli drogowej są zapisy tachografu.

Nie można też traktować zaświadczenia jako dokumentu podstawowego lub równorzędnego zapisom z tachografu – wręcz przeciwnie brak zapisów z tachografów może zostać usprawiedliwiony świadectwem jedynie w przypadku, gdy zapisy tachografu, w tym wpisy odręczne, nie były możliwe z przyczyn obiektywnych.

W każdym przypadku kompletny zestaw zapisów tachografu, może być uzupełniony formularzem tylko w razie uzasadnionej konieczności.

Zaświadczenie może być stosowane w przypadkach braku możliwości zarejestrowania tych rodzajów działalności przez urządzenia rejestrujące.

Wytyczna określiła ponadto, że państwa członkowskie nie mają obowiązku wprowadzenia wymogu stosowania formularza, lecz jeśli formularz jest wymagany, omawiany formularz standardowy musi zostać uznany za ważny. Nie jest jednak wymagany żaden formularz dotyczący zwykłych dziennych i tygodniowych okresów odpoczynku – jeśli są one dokumentowane automatycznie przez tachograf.

Formularz jest uznawany w całej UE i w dowolnym języku urzędowym UE. Można w tym miejscu wspomnieć, że w Unii Europejskiej obowiązują 24 języki urzędowe, będące równolegle językami roboczymi. „Pierwsze rozporządzenie Wspólnoty w sprawie języków urzędowych zostało uchwalone w 1958 roku. Języków urzędowych jest jednak mniej niż państw członkowskich, bowiem niektóre z nich posługują się tym samym językiem”. Ponadto warto wiedzieć, że status języka urzędowego i roboczego oznacza, że w każdym z 24 języków można przesyłać dokumenty do instytucji UE i w każdym z nich uzyskać odpowiedź, rozporządzenia i inne unijne dokumenty prawne są publikowane w językach urzędowych, podobnie jak Dziennik Urzędowy”.

Wytyczna określa także, że wszystkie pola formularza należy wypełniać na komputerze.

Formularz jest ważny po podpisaniu przez przedstawiciela przedsiębiorstwa i kierowcę przed rozpoczęciem podróży. To ważne, ponieważ definiuje, że formularza nie można podpisać np. podczas kontroli na drodze.

Wytyczna odnosi się także do kierowców pracujących na własny rachunek – składają oni podpis na formularzu raz jako przedstawiciel przedsiębiorstwa, a drugi raz jako kierowca.

Wytyczna ponadto określa, że tylko oryginał opatrzony podpisami jest ważny – jest to nieco zaskakujące z uwagi na dalszą treść wytycznej, informującej, że dopuszczalny jest formularz w postaci faksu lub w postaci cyfrowej.

W tym zresztą miejscu występuje błąd w tłumaczeniu przedmiotowego zdania. W wersji oryginalnej użyto bowiem określenia „ucyfrowionej kopii”, a to zasadniczo zmienia postać rzeczy, ponieważ taką ucyfrowioną kopią może być skan dokumentu.

Tyle tylko, że niewiele to wnosi, skoro dokument musi być podpisany przed rozpoczęciem jazdy „tylko na oryginale”. Skoro tak, to nie występuje żadem przypadek praktyczny, w ramach którego można by było wykorzystać „ucyfrowioną kopię” bez naruszenia innych postanowień wytycznej.

Na koniec KE doprecyzowała, że treści formularza nie można zmieniać, nie można podpisywać przed jego wypełnieniem ani zmieniać przy pomocy wpisów odręcznych a ponadto, że formularz może być drukowany na papierze opatrzonym logo przedsiębiorstwa i danymi teleadresowymi, należy jednak wypełnić także odpowiednie pola dotyczące tych samych informacji na temat przedsiębiorstwa.

Z powyższego wynika szereg praktycznych sprzeczności występujących na gruncie samej wytycznej nr 5 II wersji. Wnosi ona jednak istotną zasadę interpretacyjną.

Wynika z niej, że zaświadczenie działalności kierowcy musi być wystawiane tylko za te okresy, których nie dokumentuje tachograf w sposób automatyczny oraz za okresy których się nie da udokumentować na tachografie (np.: urlopy, jazda poza zakresem rozporządzenia 561/2006 WE).

Komisja Europejska ustanowiła drugą wersję „zaświadczenia działalności kierowcy”. Jej wzór określa w decyzja wykonawcza 2009/959/UE z dnia 14.12.2009 zmieniającej decyzję 2007/230/WE w sprawie formularza dotyczącego przepisów socjalnych odnoszących się do działalności w transporcie drogowym.

Przytoczenie powyższego źródła uregulowań odnoszącego się do treści „zaświadczenia działalności kierowców” ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia istoty zagadnienia, ponieważ wynika z niego, iż nie budzi żadnych wątpliwości fakt, iż źródłem przedmiotowego dokumentu jest rozporządzenie unijne, oraz decyzja wykonawcza Komisji Europejskiej. Tak więc przedmiotowe uregulowania korzystają z zasady supremacji nad uregulowaniami prawa krajowego a więc supremacji nad uregulowaniem art. 31 ustawy o czasie pracy kierowców.

Można nadmienić, że do dnia 30 lipca 2012 roku na mocy art. 31 u.o.cz.p.k., obowiązywało zaświadczenie o treści wskazanej przez krajowego ustawodawcę – tzw.: „żółta tarczka” – była to nazwa zwyczajowa. Jednak w dniu 16.08.2011r. w Dzienniku Ustaw nr 168 poz. 1005 opublikowano nowelizację art. 31 ustawy o czasie pracy kierowców oraz ustawy o transporcie drogowym, na mocy której dokonano zaimplementowania do polskiego systemu prawnego „nowego” formularza, o którym mowa w decyzji Komisji nr 2007/230/WE. W związku z powyższym od dnia 31 sierpnia 2011r. można stosować wyłącznie zaświadczenia według wzoru z KE.

Tak samo jak na gruncie Unijnym oraz krajowym, również na obszarze obowiązywania umowy AETR (obejmuje zakresem 49 krajów), treść zaświadczenia działalności kierowcy ulegała zmianie według wskazanego wzoru.

W roku 2011 roku dokonano zmiany załącznika („Zaświadczenie działalności kierowcy”) do umowy AETR, na zgodny z treścią załącznika z rozporządzenia 561/2006 WE.

Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej uwzględniając treść wytycznej nr 5 zaleciło kierowcom, wykonującym przewozy drogowe podlegające umowie AETR, dokumentowanie aktywności kierowcy na wzorze Zaświadczenia o działalności, zgodnym z Załącznikiem 3 aneksu do Umowy AETR (ECE/TRANS/SC.1/386/Add.1).

Autor opracowania prawnego:

Mariusz Miąsko

Kancelaria Prawna Viggen Sp.j.

www.kancelariaprawnaviggen.pl